Najpierw Mieszkanie w związku z koniecznością realizacji jej zasad wymaga przeprowadzania okresowej oceny wierności i zgodności z metodą. Ocena wierności jest kluczowym sposobem pozwalającym zweryfikować, w jakim stopniu dany program realizuje założenia metody Najpierw Mieszkanie. Skala wierności odnosi się przede wszystkim do tego, jak dokładnie wdrażany program jest zgodny z zasadami i wartościami Najpierw Mieszkanie. Jeżeli dana usługa wspierająca osoby w kryzysie bezdomności nie spełnia podstawowych zasad, nie może być traktowana jako przykład wdrożenia metody Najpierw Mieszkanie.

Skala wierności i ocena zgodności opisują, w jakim zakresie realizowany program odchodzi, a na ile odwzorowuje oryginalny model Najpierw Mieszkanie. Dla realizatorów programów pomiar wierności oznacza upewnienie się, że oceniane działania są zbliżone do pierwotnego modelu i nie odchodzą od podstawowych zasad metody Najpierw Mieszkanie.

​

W założeniach oceny wierności im wyższa zgodność z zasadami i wytycznymi Najpierw Mieszkanie, tym większa skuteczność i efektywność działań w zakresie osiągania celów metody. Jako kluczowy element ewaluacji programów Najpierw Mieszkanie udziela on informacji, zarówno realizatorom jak i osobom oceniającym, o poziomie skuteczności projektu i wierności podstawowym zasadom modelu. Niekiedy niskie wyniki skuteczności danego programu mogą być tłumaczone lub wyjaśnione niską wiernością z metodą Najpierw Mieszkanie.

​

Twórcy podręcznika Housing First Europe piszą o powiązaniu oceny wierności ze skutecznością w następujący sposób: Dotychczasowe dowody z badań prowadzonych w Europie wskazują, że sukces programów Najpierw Mieszkanie jest powiązany z wysoką wiernością podstawowym zasadom. Programy zgodne z podstawowymi zasadami, choć wdrażane są w krajach europejskich z bardzo odmiennymi systemami pomocy społecznej, opieki zdrowotnej, mieszkalnictwa i przeciwdziałania bezdomności, wszystkie przyniosły dobre wyniki w walce z bezdomnością.

​

Narzędzia w postaci testów i skali do badania wierności (zgodności) funkcjonujące w USA i Kanadzie są rozwijane, adaptowane i stosowane niezależnie w poszczególnych krajach europejskich. Oczywiście kwestie techniczne i operacyjne mogą różnicować poszczególne narzędzia. Jednak zwykle uwzględniają one różnice wynikające z wdrażania Najpierw Mieszkanie z wykorzystaniem różnych zasobów mieszkaniowych (prywatnych czy społecznych w tym publicznych) czy też różnice wynikające z zastosowania różnych systemów wsparcia (ICM a ACT). Szczegóły realizacji i ewaluacji muszą uwzględniać różnice między krajami, na przykład w kontekście polityki społecznej, ochrony zdrowia, mieszkalnictwa czy pomocy społecznej. Jednak przestrzeganie podstawowych zasad metody Najpierw Mieszkanie nie może się różnić, jeśli usługa ma być postrzegana jako posiadająca wysoki poziom wierności.

​

Najważniejsze przykłady testów i skali wierności programów Najpierw Mieszkanie to:

● narzędzie oceny wierności Pathways to Housing,

● narzędzie oceny wierności kanadyjskiego programu At Home/Chez Soi,

● narzędzie oceny wierności Full Service Partnership (FSP).

​

W warunkach polskich zespół badawczy projektu „Housing First – Najpierw Mieszkanie” pomyślnie zaadaptował, zweryfikował i przetestował narzędzie do pomiaru wierności programów Najpierw Mieszkanie, opracowane w ramach kanadyjskiego programu At Home/Chez Soi. Narzędzie, po wprowadzeniu niewielkich zmian adaptujących je do warunków polskich, dostępne jest w języku polskim na stronie www.bezdomnosc.pl.Adaptacja, tłumaczenie i publikacja odbyły się za zgodą i we współpracy z dr. Timem Aubrym z Uniwersytetu w Ottawie, współrealizatorem programu w Kanadzie, samo narzędzie jednak powstało z udziałem dr. Sama Tsemberisa. Narzędzie składa się z 39. kryteriów, przy czym w zależności od przyjętego modelu świadczenia usług w programie – ACT lub ICM, używa się odpowiednio 38. lub 37. kryteriów, w których zgodność z poszczególnymi założeniami oryginalnej metody Najpierw Mieszkanie oceniana jest w skali 1-4. Oceny te sumowane są następnie dla poszczególnych obszarów oraz dla całego badania. Łączna ocena, przewyższająca 87,5% maksymalnej punktacji, uznawana jest za wysoką wierność badanego programu z oryginalną metodą Najpierw Mieszkanie. Realizacja badania wierności prowadzona jest przez zewnętrznych badaczy z wykorzystaniem wywiadów indywidualnych i grupowych z realizatorami oraz grup fokusowych z udziałem osób korzystających z programu Najpierw Mieszkanie. Wybór tego narzędzia wynikał przede wszystkim z przejrzystego sposoby oceny i dość jasnej metodologii realizacji. Opublikowano także wyniki przeprowadzenia pierwszej oceny wierności metody Najpierw Mieszkanie.